Cenevre'de Noel Zamanı

Calvin'in şehri Cenevre, her ne kadar protestanlıktan gelen koyu çalışma ahlakı ve gösterişten kaçınma kültürü dolayısıyla Noel'i pek çok Hristiyan ülkesine göre daha iddiasız geçirse de, yılın bu en büyük dini bayramı ve tatili aralık ayı boyunca şehre damgasını vuruyor ve her yere sızıyor, Ikebana dahil.

Bu seneki Noel düzenlemesinde mavi ladin dalları ana malzememiz oldu. Geleneksel kırmızı ve beyaz renkleri vermek için, Fransızca'da Noel Yıldızı denen puansetya ile beyaz krizantemler kullandık. Fotoğrafın çekildiği açıdan, puansetyanın olanca görkemiyle önünü kapattığı krizantemleri arkada kocaman bir çam kozalağı destekliyor.

Bu aranjmanı Sogetsu Okulu Variation No:4 Upright Style (Dik Tarzda 4. Çeşitleme) usulünde yaptım. Bu tarzda ikinci ana dal soe kullanılmıyor. 

Önemli bilgi: Puansetya (bizde Atatürk çiçeği diye de bilinir) dalları kesildiğinde veya yaprakları kopartıldığında beyaz toksik bir süt çıkarır. Lütfen dikkat edin, gözler için tehlikelidir. Kestiğiniz yeri bir mum veya çakmak alevinde 10-20 saniye yakın. Bu işlem, dallardan çıkan sütün kesilmesini sağlar. Detaylar için bu yazıya bakabilirsiniz. 

Puansetya vazoda uzun süre durmaz. Bir kaç gün sonra pörsüdüğü zaman, dalı yerinden çıkarıp ucunu 1-2 m kesin ve kaynara yakın çok sıcak suda yarım dakika kadar bekletin. Hemen ardından soğuk suya daldırın. Bir saat sonra dallarınız canlanacaktır.

Bağ Kütüklerine Karanfil Bağladım Ay Aman

Asma dalları, karanfil

Asma dallarını karanfillerle birlikte kullanarak yaptığım serbest tarzda bu düzenlemeyi ben çok seviyorum. Bana çıraklık dönemimi bitirdiğimi hatırlatıyor.

İkebanaya yeni başladığım ilk derste, grubun o haftaki ana malzemesi asma dallarıydı. Çevremdeki tecrübeli ellerin, dalları birbirine geçirerek, kimi zaman baş aşağı kullanarak yarattıkları serbest tarz aranjmanın herbirini hayranlıkla seyretmiştim. O derste ve onu takip eden neredeyse bir yıl boyunca ben, temel pozisyonları farklı malzemelerle tekrar tekrar yapmıştım çünkü.

Bu düzenlemede soldaki dalın üzerinde hala duran üzüm salkımı çöpleri özellikle hoşuma gidiyor.


Sogetsu ikebanada şu noktalar sürekli vurgulanır: 
hat/çizgi, kitle/yığın, boşluk/açıklık ve renk (line, mass, space and color).

Bu düzenlemede özellikle buna dikkat ettim: Dalların yarattığı ana iki hat, bu iki çizgiyi destekleyip ortaya çıkaran iki grup çiçek yığını ve bunların arasında kalan boş alanların dengelenmesi. Bir de koyu düz renk kabın ortaya çıkarttığı ufak tefek karanfillerin turuncusu ile kahverengi dalların uyumu.

"İkebana 'haran'la başlar, 'haran'la biter"

Aspidistra ve Anthurium

Japonca'da haran denilen Aspidistra yaprakları, kıvırıp bükmelere, keserek veya iç içe geçirerek farklı şekiller vermeye uygun dayanıklı yapıları dolayısıyla ikebanada çok kullanılıyor. 

Sık kullanılan bir ikebana atasözü şöyle diyor: "İkebana haranla başlar haranla biter". 

Aspidistra dalları çok güzel kuruyor. Pek çok tasarımda kuru ve taze yapraklar birlikte kullanılıyor.

Gösterişli iri yeşil yapraklı, kimi türlerinde sarı çizgileri olan Aspidistra, Çin kökenli, gölge seven, dayanıklı bir bitki. Bu yüzden salon bitkisi olarak etrafımızda sık görüyoruz. 

Bu düzenlemede kimi aspidistra yapraklarını kıvırıp toplu iğneyle tutturdum, kimilerini ise ortasına açtığım delikten ucunu geçirerek istediğim şekli verdim.

Çiçek olarak pembe anthurium kullandım. Anthurium, kalp şeklindeki gövdesi ve parlak kırmızıdan başlayıp, turuncu, pembe, bej ve yeşile uzanan renk çeşitliliğiyle sevilen aranan bir çiçek. Anavatanı Kolombiya ormanları ama Hawai adasıyla özdeşleşmiş ve buradaki Japon yetiştiriciler üzerinden tüm dünyaya yayılmış. Renkli yaprak aslında çiçeğin aslı değil; asıl çiçek kısmı çok sayıda minicik çiçekten oluşan sivri kısım.

Sogetsu Okulu Variation No:2 Upright Style (Dik Tarzda 2. Çeşitleme) usulünde yapılan bu düzenlemede Soe  ve Hikae yer değiştiriyor. Böylece iki ana dal olan Shin ve Soe arasındaki açıklık vurgulanıyor. Sade ve temiz, çizgiyi ön plana çıkaran, dengeli bir tasarım olduğu için mutluyum.

Her Haliyle Bambu

Bambu, şakayık, süsen

Bambu üzerine söylecek çok söz var ama bu başka bir yazının konusu olsun. Şimdilik şununla yetinelim: 

Bambu İkebana aranjmanlarında her haliyle çok kullanılan bir malzeme. Taze dallar ve yapraklar, kesildikten sonra uzun süre dayanmıyor, hemen sararıyor. O yüzden, bu düzenlemede olduğu gibi yaprakları kopararak, ince dalların tek başına yarattığı etkiyi aramak mümkün.

Gövdenin uç kısmı sivri ve kahverengi kabuklu. Bu kabuklar kuruyup düşene kadar aranjmanda kullanılabilir, farklı bir dal hissi yaratıyor. Öndeki tam açmış, büyük beyaz şakayık düzenlemenin odak noktası.


Bambu konusundaki diğer yazılarım için buraya ve buraya bakabilirsiniz.

Yüzen Çiçekler

Sogetsu Okulu Variation No:7 Floating Style (7. Çeşitleme, Yüzen Tarz) 

Bu usülde yapılan düzenlemelerde su yüzeyi shin kabul edilir ve gösterilmesi esastır. Dal ve çiçekler az sayıda, esirgenerek, suyu ön plana çıkaracak şekilde kullanılır.

Yandaki resimde gördüğünüz aranjmanda, bu esasa uygun olarak üç sığ plastik kabı üst üste koyarak geniş bir su yüzeyi oluşturduk. Bunlar arasında geçişi ve bağlantıyı sağlayan yeşil dalların iç içe geçirilerek kullanımına dikkat edin. Ayçiçekleri ise görkemli güzellikleri ve renkleriyle düzenlemeyi bütünlediler ve zengin ama yalın renk kullanımını vurguladılar.



Yandaki fotoğrafta aynı materyalin farklı kullanımını görüyorsunuz. Seramikler benden. Bu seferkiler Beatrice'in atölyesinde, çömlekçi tekerinde çalışmayı öğrenirken yaptığım kaplar.
Soldaki yüksek vazonun, Beatrice'in önerisiyle yaptığım, üstü delikli bir kapağı var. Kenzan kullanmadan dalları dik tutmak için hoş bir yöntem oldu.

Farklı Bir Açıdan Gypsophila

Gypsophila, cok bildiğimiz bir çiçek aslında. Özellikle gelin çiçeği buketlerinin vazgeçilmezi gibi. Bu aranjmanda düğün renklerini, uçuk pembe ve beyaz gülleri kullandım. 

Ben Türkçe isminin çöven ya da çöğen olduğunu yeni öğrendim. Ama beni esas şaşırtan şu bilgi oldu: Türkiye'de çövenin 35 endemik türü (sadece bulunduğu bölgeye özgü tür) varmış. 

Gypsophila aslında, uzun vazoların kullanıldığı nagerie düzenlemelerinde kullanmaya daha elverişli bir bitki. İnce dalları kenzana takmak zor, dallar çabuk kırılmaya yatkın. Cam vazolarda ya da kadehlerde güzel düzenlemeler yapılabilir. Dallarının dibine çok su koymayın.


Hep söylenildiği gibi, ikebanada bakış açısı ve düzenlemenin konumu çok önemli. Aynı aranjmanın iki farklı noktadan görünüşü bambaşka olabilir.


Ufacık Not: Kediler gypsophila yemeği severler. Kediniz varsa vazonuza dikkat.

"Sen Kırların Çiçeğisin Şakayık"

 Bu muhteşem çiçekler şakayık, görkemli yeşil yapraklar ise "hosta".

Şakayık çalı türü yıllık bir bitki. Çok sayıda türü var, basit veya katmerli olabiliyor. 

Yılda tek sefer çiçek açıyor maalesef. Bahçemdeki iki türden biri mor ve katmerli. Geçen bahar altı tanecik güzel kokulu görkemli çiçek bahşetti bana bir haftalığına. Kesmeye kıyamadım dalında soldular.

Bu düzenlemede kullandıklarım çiçekçiden satın alındı. Türkiye'de kırların çiçeği deniyorsa da Avrupa ve Amerika'da yoğun olarak yetiştiriciliği yapılıyor. 

Üstten Görünüm

Serbest tarzda, çifte kenzan (çivili çiçek takacı) kullanılarak yapılan bu aranjmanda 3 farklı tür "hosta" yaprağı kullanıldı.

2. Uygulama

Evdeki ikinci uygulamada daha dar bir kap kullandım. Bu da iki dal ve çiçek grubunu birbirine yaklaştırdı. Bir de kabın içinin turuncu rengi fazladan bir ton kattı. Sonuçta aranjmanın yarattığı etki değişti. Ama bana özellikle ilginç gelen iki uygulama arasında geçen bir kaç saatte, şakayıkların çiçeklerini açıp, evin sıcak havasında sere serpe güneşlenmeleri oldu. İri hosta yaprakları da kendilerini bırakınca düzenlemenin ölçüleri tamamen değişti. 

Hangisi daha güzel sorusunun yanıtını size bırakıyorum. 

Güftesi Ayten Baykal'a, bestesi Erdoğan Berker'e ait rast makamındaki şarkıda (TRT sunucusu sesiyle okuyunuz) söylendiği üzere bitirelim: 

"Güzelliğin hep dillerde şakayık"

Oğlan Çocukları Bayramı ve Süsenler

Japonya'da yüzyıllardır oğlan çocukları şerefine 5. ayın 5. günü kutlanan bu bayram, Çocuk Bayramı olarak da (Kodomono-hi) isimlendiriliyor. Evdeki her erkek çocuk için bahçeye bambudan yüksek direkler dikiliyor, bu direklere kumaş ya da kağıttan hazırlanmış sazan balıkları asılıyor. Rüzgarla dalgalanan bu balıklar, (Türkçe'deki mecazi kullanımının tersine) güç, hız, dayanıklılık, çeviklik ve her türlü engeli aşma azmi konusunda oğlan çocukları için uygun bir sembol olarak görülüyor.

İris (Süsen) ve Equisetum
Evdeki 2. uygulama

Bu bayrama özel olarak hazırlanan ikebana aranjmanlarında süsen çiçeği (iris) kullanılıyor. Bayramın bir diğer adı da Süsen Bayramı zaten.

Ben, iki harika oğlumun onuruna ilk kez yaptığım bu düzenlemede, iki farklı süsen türü kullandım.  

Sogetsu Okulu "Variation No:5 Upright Style"  (Dik Tarzda 5. Çeşitleme) 
usulünde yaptığım bu düzenlemede sığ bir "moribana" vazosu kullandım. Farklı iki süsen türünü birbirinden ayırarak iki ayrı kenzana yerleştirdim. Süsen grubundan birinin çiceklerinin açmış olması, diğer grubun henüz tomurcuk haliyle hoş bir zıtlık oluşturuyor. 

Süsenlerin arasında gördüğünüz yeşil dalların (ya da ot veya saz demeliyim çünkü su kenarında yetişiyor) Fransızca adı Prele, Latincesi Equisetum. İki farklı süsen türü arasındaki bağlantıyı kurmak ve aranjmanı zenginleştirmek, bu her türlü şekle girebilen sazların görevi.    

Koyu yeşil, eğilip bükülmeye dayanıklı gövdesiyle çok özgün bir saz. Dalların içi oyuk, bu oyuğun içine ince demir teller yerleştirdikten sonra istediğiniz geometrik şekli verebiliyorsunuz.

Ben düzenlemelerimde bayramın ruhuna uygun olarak, dik şekliyle kullandım daha çok.  Ama yaratıcılığa açık bir malzeme bu ot ve bu yüzden ikebana düzenlemelerinde sevilerek kullanılıyor. 

Bu arada unutmadan ekleyeyim. Oğlan Çocukları Bayramı var da Kız Çocukları Bayramı yok mu demeyin. Elbette var ve yılın 3. ayının 3. günü kutlanıyor. Benim, kendi adıma çok sevdiğim bu bayram için bu yazıma bir göz atın.

İris (Süsen) ve Equisetum
Kurstaki İlk Uygulama

Küçük bir anekdot:

Bu düzenleme icin gereken irisleri bulabilmek için gezmediğim çiçekçi kalmadı. Ama irislerin bu sene henüz açma mevsimi gelmemişti. Her türlü egzotik çiçeğin bulunabildiği Cenevre'nin şaşaalı çiçekçi dükkanlarında o gün iris yoktu maalesef. Ama bu derse elimde irisler olmadan gidemezdim. Bir nevi şeref meselesi :)

Ben de hayatımda ilk kez, Cenevre'nin muhteşem parklarının birinden, bir kaç dal iris aşırdım. Bu arada dev gibi köpeğini parkta gezdiren ve her zaman her konuda size bir ders vermek için kendilerini hazır ve nazır hisseden yaşlı İsviçreli teyzeden azar işitmeye bile katlandım. Ah ah, oğullarım ve ikebana adına!  :)

Ihlamur Dalları ve Mor Laleler

Variation No:2 Slanting Moribana
Ihlamur dalları ve mor laleler

Elimin Emeği, Gözümün Nuru Seramiklerim

İkebana ve seramik hayatıma neredeyse eş zamanlı girdiler ve dünyamı zenginleştirdiler. Henüz her ikisinde de çok tazeyken yaptığım üç sevgili toprak kabımı, (kase, vazo, her nasıl adlandırırsanız) çok severek kullanıyorum. Yandaki resimde, Joelle'in atölyesinde ilk yaptığım vazoyu, ilk kez elime aldıktan sonra yaptığım düzenlemeyle görüyorsunuz. 

Bu düzenleme baharın ikili ruhuna, soğuğun içinde açan çiçeklere gönderme olsun. Bu resimde gördüğünüz seramik kap derin değil ve içini parlak bir su mavisiyle sırladım. Suyun göründüğü bir aranjmanda kullanılınca çok etkileyici oluyor. 

Bu aranjmanı da çok severek yapmıştım. Kızıl kahve topraktan kayığa benzeyen formuyla bu vazonun lalelerle birbirine yakıştığını düşünüyorum. Fotoğrafı çekmek için yer değiştirirken en öndeki lale devrilmiş. Vazonun kenarına değiyor. Bu Sogetsu Ikebana'da pek istenmez, özellikle temel pozisyonlarda hata kabul edilir. 

Kız Çocukları Bayramı, Uç Veren Bahar ve Şeftali Dalları

Şeftali Dalları, Sarı Lale ve Frezyalar

Büyük bir hevesle kutladığım Oğlan Çocukları Bayramı gibi, Japonya'da her yılın 3. ayının 3. günü kutlanan Kız Çocukları Bayramı'nı da çok seviyorum. 

"Hina-Matsuri" (Oyuncak Bebek, Biblo Festivali diye çevirebilirim sanırım) adı verilen bu bayram sırasına Japon'lar evlerinde özel sergi köşeleri hazırlıyorlar. Burada günün şerefine hazırlanmış ikebananın yanında, özenle saklanan, kuşaktan kuşağa aktarılan biblolar, geleneksel kıyafetli bebekler sergileniyor. 

Her evde, öncelikle imparator ve imparatoriçe olmak üzere, saray erkanını ve halkını simgeleyen bir dizi bebek 
(çoğunlukla 15 adet) ve bunlara eşlik eden simgesel minyatür aksesuarlar, evdeki her kız çocuğunun şerefine alınıyor ve her yıl mart ayının 3. günü sergileniyor. Bayram bitiminde de özenle kaldırılıp, bir sonraki yıla kadar saklanıyor.

Ben bu harikulade bayramla, ikebana derslerim vesilesiyle tanıştım. Yukarıdaki resimde gördüğünüz çok keyif alarak yaptığım bu düzenlemeyi, kendime, kız kardeşime, anneme, hem küçük birer kız çocuğu hem koca kadınlar olan sevgili dostlarıma ve onların kızlarına sunuyorum :)

Şeftali ağacı dalları ve çiçekleri bu düzenlemenin olmazsa olmazlarından. Bir kaç dal, uç veren baharı, yeniden canlanan doğanın neşesini evinize taşıyıveriyor. 

Sarı üçgen plastik yayvan vazonun yarattığı yenilikçi, neşeli ve asimetrik etki, bahar dallarıyla birlikte kullanılan sarı lale ve  frezyalarla birlikte, bu taze ve oyuncu düzenlemenin ruhuna cok uydu. Pembe çiçeklerin henüz tamamının açmamış olduğuna dikkatinizi çekerim. Tomurcuklarla olgun çiçeklerin aynı dal üzerinde, aynı düzenleme içinde kullanılması, yarattığı dinamik görsel etkinin yanısıra, benim için hayatımdaki her yaştan kız çocuklarını simgeliyor.  

Teknik bir detay: Şeftali dalları, çoğunlukla düz dallar oldukları için, eğer mümkünse en özgün olanlarını seçmeye çalışın ve kullanırken farklı yanlarını ortaya çıkarın. Tomurcuk ve çiçekler narin olduğu ve çok çabuk düşecekleri için de dalları keserken veya kenzana (çivili çiçek takacağına) takarken özenli hareket edin. Bahar dallarını tüm uzunluğu ve görkemi ile kullanmak, kısa boylu aranjmanlar yapmaktan daha güzel ve etkili sonuçlar veriyor.

Kıvrım Kıvrım Fındık

Önden görünüm

Sogetsu Okulu Variation No:1 Upright Style (Dik Tarzda 1. Çeşitleme) usulünde yaptığım bu ikebana düzenlemesinin ana dalları shin ve soe için Fransızca'da noisetier tortueux denen kıvrık fındık dallarını kullandım. 

Namı diğer Corylus Avellana Contorta.

Kışın henüz yaprakları yokken dalların bütün güzelliğini görmek mümkün. Fındık dallarını taze laleler tamamlıyor. Bu kış Cenevre çiçekçilerinde en kolay bulunanlar laleler. 

Aşağıdaki resimlerde, aranjmanın yandan ve üstten görünümlerini görebilirsiniz.

Yandan görünüm

İkebana eğitimine başlarken, kişinin temel estetik değerleri kavraması için öğretilen temel pozisyonlarda dalların yerleştirme açılarına ve boyutlarına dikkat edilir. 

Üçüncü ana dal olan hikae genellikle çiçekle gerçekleştirilir. Bu düzenlemede Shin 15, Soe 45 ve hikae 75 derecelik açılarla kenzan üzerine takıldı. 

Düzenlemeyi tamamlayan diğer yan dal ve çiçeklerin, ana dalları maskelemeden, gölgede bırakmadan vurgulaması önceliklidir.

Üstten görünüm

Üstten görünümde lalelerin neredeyse bir çizgi oluşturacak şekilde dizilişine dikkat edin. İkebana'da hep vurdulandığı gibi, ana hatlar ve bunların arasındaki boşluğun dengesi çok önemlidir. Çiçekler dağınık ve rastgele takılmaz.